Bel fıtığı, toplumda en sık görülen omurga hastalıklarından biri olup bel ve bacak ağrısı, uyuşma ve güç kaybı gibi şikâyetlere yol açabilir. Diskin dış tabakasının yırtılmasıyla içteki materyalin sinir köklerine baskı yapması sonucu ortaya çıkar. İlk aşamada çoğu hastada ilaç tedavisi, fizik tedavi ve istirahat gibi konservatif yöntemlerle belirgin düzelme sağlanabilir. Nitekim bilimsel veriler, bel fıtığı hastalarının yaklaşık %67’sinde bir yıl içerisinde fıtığın kendiliğinden küçülebildiğini göstermektedir. Ancak her hastada iyileşme bu kadar hızlı ve başarılı olmayabilir.
Startup Gazetesi İçerik
Ne Zaman Bel Fıtığı Ameliyatı Gerekir?
Bel fıtığı ameliyatı, yalnızca belirli durumlarda gündeme gelir. Aşağıdaki bulgulardan biri varsa cerrahi geciktirilmemelidir:
- İlerleyici nörolojik defisit (bacakta güç kaybı, refleks kaybı)
- Şiddetli ve yaşam kalitesini bozan ağrının konservatif tedaviye rağmen devam etmesi
- Yürüme, oturma, günlük aktivitelerde belirgin kısıtlanma
- Sinir basısının görüntüleme ile doğrulanması
Araştırmalar, altı aydan uzun süren ve tedaviye dirençli şikâyetlerde ameliyat sonucunun daha düşük olabildiğini, bu nedenle zamanında cerrahi kararının kritik olduğunu göstermektedir.
Bel Fıtığı Ameliyatı Yöntemleri
Günümüzde bel fıtığı ameliyatı çoğunlukla minimal invaziv cerrahi tekniklerle yapılmaktadır. En çok uygulanan iki yöntem şunlardır:
- Mikroendoskopik Diskektomi (MED)
1997’den itibaren kullanılmaya başlayan MED tekniğinde küçük bir cilt kesisiyle omurga kanalına ulaşılır ve fıtıklaşmış disk parçası çıkarılır. Açık cerrahiye kıyasla daha az doku hasarı sağlar. Ancak lamina ve çevre dokularda sınırlı da olsa kesme işlemi gerekebilir, bu nedenle bazı hastalarda nadiren uzun dönem bel ağrısı veya instabilite görülebilir.
Avantajları:
- Daha az floroskopi (daha düşük radyasyon maruziyeti)
- Daha düşük tekrar ameliyat oranı (yaklaşık %1.3)
- Perkütan Endoskopik Lomber Diskektomi (PELD)
2000’li yıllarda yaygınlaşan PELD, çok daha küçük kesilerden yapılan ve çoğu zaman lokal anestezi altında uygulanabilen bir tekniktir. Endoskop yardımıyla diske ulaşılır ve fıtık dokusu çıkarılır.
Avantajları:
- Çok küçük cerrahi kesi
- Minimal kan kaybı
- Daha hızlı iyileşme
- Daha kısa hastane yatış süresi
- Daha düşük cerrahi maliyet
- Kas dokularının büyük ölçüde korunması
PELD ve MED: Bilimsel Çalışmalar Ne Diyor?
Son yıllarda yapılan bir meta-analizde 2161 hastanın verileri incelenmiştir. Bulgular özetle şöyledir:
PELD’nin avantajları:
- Daha küçük kesi
- Daha az kan kaybı
- Daha kısa hastane yatışı
- Daha düşük maliyet
MED’in avantajları:
- Daha az floroskopi ihtiyacı
- Daha düşük tekrar cerrahi oranı
Klinik başarı açısından:
Ağrı skorları (VAS), fonksiyonel düzelme (ODI) ve genel memnuniyet yönünden iki yöntem arasında anlamlı fark yoktur. Bu da hem PELD hem de MED’in bel fıtığı ameliyatında etkili ve güvenli olduğunu göstermektedir.
Bel Fıtığı Ameliyatı Kararı Nasıl Verilir?
Cerrahi yöntem seçimi kişiye özeldir ve şu faktörlere göre şekillenir:
- Hastanın yaşı ve sağlık durumu
- Fıtığın seviyesi, tipi ve büyüklüğü
- Cerrahın deneyimi
- Radyasyon maruziyetine karşı hassasiyet
- Hastanın iyileşme beklentisi ve yaşam tarzı
- Ekonomik koşullar ve hastane altyapısı
Örneğin; hızlı iyileşme ve lokal anestezi isteyen hastalarda PELD, daha düşük rekürrens oranı hedeflenen hastalarda MED tercih edilebilir.
Bel Fıtığı Ameliyatı Sonuçları ve Riskler
Doğru hasta seçimi yapıldığında bel fıtığı ameliyatı yüksek başarı oranlarına sahiptir. Minimal invaziv cerrahilerde:
- Ameliyat sonrası ağrı daha azdır
- Hasta aynı gün veya ertesi gün mobilize olabilir
- Günlük yaşama dönüş daha hızlıdır
Bununla birlikte her ameliyatta olduğu gibi enfeksiyon, nüks, sinir yaralanması gibi riskler mevcuttur ancak oranları oldukça düşüktür.
Sonuç: Bel Fıtığı Ameliyatı Bilimsel Verilerle Güvenilir Bir Seçenektir
Bel fıtığı tedavisi kişiye özel planlanmalıdır. Hastaların büyük bir kısmı konservatif tedaviyle iyileşse de bazı durumlarda bel fıtığı ameliyatı kaçınılmazdır. Hem PELD hem de MED yöntemleri modern omurga cerrahisinde etkili seçeneklerdir; önemli olan hastanın bulguları ve cerrahın deneyimidir.
Bel ve bacak ağrısı yaşam kalitesini bozuyorsa, en doğru ameliyat yöntemi ve tedavi planı için bir beyin ve omurga cerrahisi uzmanına başvurmak gerekir.
Startup Gazetesi, girişimcilik ve yenilik dünyasında önemli bir role sahip platformdur. 2024 yılında 17 yıllık tecrübemizle kurulan şirketimiz, girişimcilik ekosistemine ilham vermek ve bilgi sağlamak amacıyla faaliyet göstermektedir.
